Informacja o świadczeniu wspierającym oraz o zmianach w świadczeniu pielęgnacyjnym, specjalnym zasiłku opiekuńczym i zasiłku dla opiekuna od 01.01.2024 r.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gorlicach mając na uwadze art. 63 ust. 16 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429) w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego przepisu, tut. Organ ma obowiązek poinformować osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, albo zasiłek dla opiekuna, o zmianach w zasadach dotyczących uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna.
- Dnia 1 stycznia 2024 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429), która wprowadza nowe świadczenie – świadczenie wspierające dla osób niepełnosprawnych, a także zmienia zasady dotyczące świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna.
- Nowy system będzie opierał się na dwóch świadczeniach tj. świadczeniu pielęgnacyjnym i świadczeniu wspierającym. Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie przysługiwać opiekunom dzieci niepełnosprawnych w wieku do ukończenia 18 roku życia. Natomiast świadczenie wspierające będą mogły pobierać osoby niepełnosprawne, które ukończyły 18 rok życia i posiadają decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, w określonej punktowo odpowiedniej wysokości. Zatem nie będzie możliwości pobierania tych dwóch świadczeń jednocześnie. Od 1 stycznia 2024 r. w nowym systemie świadczeń nie będzie już specjalnego zasiłku opiekuńczego.
- Celem świadczenia wspierającego jest udzielenie osobom niepełnosprawnym mającym potrzebę wsparcia pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób.
- Wnioski o świadczenie wspierające będzie można składać po 1 stycznia 2024 r. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w formie elektronicznej. Warunkiem złożenia wniosku o przyznanie tego świadczenia jest uprzednie uzyskanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Decyzje te będą wydawane przez Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Wysokość świadczenia będzie uzależniona od ustalenia poziomu potrzeby wsparcia określonego w skali od 70 do 100 punktów i wynosić będzie od 40% do 220% renty socjalnej. Świadczenie wspierające nie będzie zależne od dochodu, nie ma również ograniczeń co do podejmowania pracy przez osobę niepełnosprawną
- Za osobę, która nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielania wsparcia osobie niepełnosprawnej (której zostanie przyznana świadczenie wspierające), wspólnie z nią zamieszkującej i gospodarującej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie opłacał składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Prawo do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym oraz ubezpieczeniem zdrowotnym przysługuje tylko jednej osobie udzielającej wsparcia osobie niepełnosprawnej.
- W ustawie o świadczeniu wspierającym przedstawione zostały zasady przyznawania świadczenie pielęgnacyjnego na nowych zasadach (dalej: nowe świadczenie pielęgnacyjne).
Świadczenie to będzie przysługiwało od 1 stycznia 2024 roku :
- matce albo ojcu
- innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- osobom sprawującym pieczę zastępczą
– jeżeli sprawują opiekę nad osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18 roku życia.
Osoba niepełnosprawna tak jak dotychczas musi legitymować się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Główną różnicą pomiędzy starym a nowym świadczeniem pielęgnacyjnym, jest to, że nowe świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać jedynie do ukończenia 18 roku życia przez osobę niepełnosprawną oraz to, że opiekunowie pobierający to świadczenie będą mogli podejmować pracę i zarabiać.
Osobom sprawującym opiekę nad więcej niż jedną osobą niepełnosprawną spełniającą warunki do przyznania nowego świadczenia pielęgnacyjnego, wysokość tegoż świadczenia podwyższa się o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka.
Nowe świadczenie pielęgnacyjne nie będzie przysługiwało, jeżeli
1) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
2) osoba wymagająca opieki została umieszczona lub przebywa w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;
3) osoba wymagająca opieki jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
4) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.
Osoby, które aktualnie pobierają świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad dzieckiem do 18 roku życia i zdecydują się przejść po 31.12.2023 r. na nowe świadczenie pielęgnacyjne (czyli z możliwością podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bez ograniczeń) muszą po tej dacie zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie starych przepisów i złożyć wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach. Jednak po tej rezygnacji osoby nie będą mieć powrotu do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na starych zasadach.
-
- W ustawie o świadczeniu wspierającym zostały zawarte liczne regulacje dotyczące osób pobierających obecnie świadczenie pielęgnacyjne (dalej ,,stare’’ świadczenie pielęgnacyjne), specjalny zasiłek opiekuńczy (dalej SZO) lub zasiłek dla opiekuna na zasadach ochrony praw nabytych.
Stare świadczenie pielęgnacyjne, SZO lub zasiłek dla opiekuna, do których prawo powstanie do 31.12.2023 r. będą przysługiwały na dotychczasowych zasadach.
W związku z powyższym opiekunowie osób niepełnosprawnych będą mogli nadal pobierać przyznane im świadczenia, ale w przypadku spełnienia wszystkich dotychczasowych warunków, w tym warunku rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną.
W przypadku utraty ważności orzeczenia osoby niepełnosprawnej, której opiekun pobiera stare świadczenie pielęgnacyjne, SZO lub zasiłek dla opiekuna, kontynuacja wypłaty tych świadczeń jest możliwa pod warunkiem, że każdorazowo wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożony zostanie wniosek o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.
W przypadku ustania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego w związku z upływem okresu zasiłkowego, na który świadczenie zostało przyznane, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego może być kontynuowane pod warunkiem, że wniosek o świadczenie na kolejny okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy.
- Świadczenie pielęgnacyjne przyznane na podstawie dotychczasowych przepisów, specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna nie będą przysługiwać opiekunowi, jeśli osoba niepełnosprawna, nad którą sprawowana jest opieka, otrzyma świadczenie wspierające.
- UWAGA! O złożeniu wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego przez osobę niepełnosprawną, na którą jest pobierane świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna, osoba sprawująca opiekę powinna niezwłocznie poinformować Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gorlicach.
Jeżeli osoba niepełnosprawna, nad którą jest sprawowana opieka, zdecyduje się ubiegać o świadczenie wspierające w ZUS, wówczas wypłata starego świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna zostanie zawieszona do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez ZUS. Jeżeli okaże się, że osoba niepełnosprawna otrzyma odmowę świadczenia wspierającego lub jej wniosek o to świadczenie pozostanie bez rozpatrzenia, zawieszona wypłata zostanie wznowiona.
W sytuacji, gdy świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna będą wypłacone za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające będą stanowiły nienależnie pobrane świadczenie.
Opiekun będzie zobowiązany do zwrotu takiego nienależnie pobranego świadczenia wraz z odsetkami. Powstanie i kwota nienależnie pobranego świadczenia przez opiekuna będzie więc zależała od osoby niepełnosprawnej i okresu przyznania jej świadczenia wspierającego.
- Ustawą o świadczeniu wspierającym wprowadzono również regulację, że w przypadku śmierci osoby wymagającej opieki po 31.12.2023 r. stare świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna będą przysługiwały opiekunowi do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki. W takiej sytuacji opiekun będzie mógł w okresie pobierania świadczenia po zgonie osoby niepełnosprawnej podjąć pracę czy też ubiegać się o inne świadczenia np. świadczenie rodzicielskie. Przeszkodą nie będzie również uzyskanie emerytury lub renty za ten okres.
Świadczenia wypłacone za okres po zgonie osoby niepełnosprawnej nie stanowią tytułu do ubezpieczenia społecznego i składka na ubezpieczenie emerytalne i rentowe nie zostanie opłacona ani do ZUS ani do KRUS.
-
- Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza to świadczenie etapami tzn.:
1 etap od 1 stycznia 2024 r. – o świadczenie będą mogły ubiegać się osoby, które uzyskają decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na co najmniej 87 punktów.
2 etap od 1 stycznia 2025 r. – o świadczenie będą mogły ubiegać się osoby, które uzyskają decyzje ustalającą poziom wsparcia w przedziale od 78 do 86 punktów.
3 etap od 1 stycznia 2026 r. – o świadczenie będą mogły ubiegać się osoby, które uzyskają decyzję ustalająca poziom wsparcia w przedziale między 70 a 77 punktów.
Od powyższej zasady ustawodawca przewidział jeden wyjątek. Od 1 stycznia 2024 r. o świadczenie wspierające będą mogły ubiegać się również osoby, które uzyskają mniej niż 87 punktów w skali potrzeby wsparcia, jeżeli ich opiekun pobiera świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna, o ile spełnią inne warunki określone w ustawie o świadczeniu wspierającym.
Więcej informacji na temat świadczenia wspierającego można uzyskać w placówkach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
- W ustawie o świadczeniu wspierającym zostały zawarte liczne regulacje dotyczące osób pobierających obecnie świadczenie pielęgnacyjne (dalej ,,stare’’ świadczenie pielęgnacyjne), specjalny zasiłek opiekuńczy (dalej SZO) lub zasiłek dla opiekuna na zasadach ochrony praw nabytych.
